Năm cũ qua đi, một năm mới lại đến, để cầu mong cho gia đình một năm mới may mắn, tài lộc va sức khỏe hơn năm cũ, các gia đình Việt thường làm lễ cúng rất long trọng giữa thời khắc chuyển giao từ năm cũ sang năm mới. Cùng Evatoday tìm hiểu xem mâm cúng đêm giao thừa cần chuẩn bị những gì nhé.

1. Nguồn gốc lễ giao thừa (lễ trừ tịch)

Lễ giao thừa hay còn có tên gọi khác là lễ trừ tịch là lễ khu trừ ma quỷ. Theo tục xưa của người Trung Quốc, vào ngày trừ tịch (30 tết) sẽ dùng 120 trẻ con khoảng 9 – 10 tuôi mặc áo thâm, mũ đỏ và cầm trống vừa đi đường vừa đánh để trừ khử ma quỷ.

Lễ trừ tịch được thực hiện vào đúng thời khắc giao thừa hàng năm nên được gọi với một cái tên nữa là lễ giao thừa.

Thông thường lễ giao thừa được cúng ở đình và ông Tiên chỉ hoặc thủ từ đứng ra làm lễ nhưng đồng thời người ta cũng cúng lễ giao thừa ở thôn xóm. Nếu cúng ở thôn xóm thì người được đứng ra làm chủ lễ  là vị niên trưởng hoặc người có chức sắc cao nhất trong thôn xóm.

2. Cần chuẩn bị những gì để làm mâm cỗ cúng giao thừa

– Mâm cỗ cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cỗ cúng giao thừa ngoài sân

Theo quan niệm của người xưa, mỗi năm lại có các vị thần Hành binh, Hành khiển, Phán Quan được Thiên đình phái xuống để cai quản hạ giới. Do công việc thị sát tương đối bận rộn nên các vị thần không kịp vào trong nhà mà chỉ ghé lại ở trước cửa nhà nên người Việt thường có tục chuẩn bị 2 mâm cỗ để cúng lễ giao thừa, 1 mâm cúng gia tiên ở trong nhà còn một mâm nghênh đón những vị thầm ghé thăm ở ngoài trời.

Vì vậy, mâm cúng giao thừa ngoài trời không cần chuẩn bị quá cầu kỳ vì các vị thần chỉ có thể thưởng thức vội vàng hoặc chứng giám tấm lòng của gia chủ đối với các vị thần mà thôi.

Theo đó mâm cỗ cúng ngoài trời gồm có:

• 1 chiếc thủ lợn hoặc 1 con gà để nguyên
• Bánh chưng
• Mứt kẹo
• Trầu cau
• Hoa quả
• Rượu nước, vàng mã

Ngoài ra, gia chủ cần phải chuẩn bị thêm 2 ngọn đèn dầu hoặc 2 cây nến để thắp trong lúc làm lễ cùng với bình hương đặt trên hương án.

Mâm cúng giao thừa trong nhà đầy đủ hơn, bao gồm các món ăn mặn được chế biến trang nghiêm, tinh khiết. TS. Trần Hữu Sơn – Viện trưởng Viện Nghiên cứu ứng dụng Văn nghệ dân gian Việt Nam cho biết: “Những lễ vật có trên mâm cúng sẽ tượng trưng cho kết quả làm ăn trong suốt 1 năm qua, cũng như thể hiện tấm lòng thành của con cháu đối với ông bà, tổ tiên. Tùy vào văn hóa từng vùng miền, từng khu vực mà mâm cỗ cúng có sự khác nhau ít nhiều”.

.Theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Hồng Sơn, cúng giao thừa ngoài trời nên quay theo hai hướng Đông Bắc và hướng Nam.

– Mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà

• Món mặn

Mâm cỗ cúng đêm giao thừa trong nhà

Khác với mâm cúng giao thừa ngoài trời, mâm cúng giao thừa trong nhà cần chuẩn bị đầy đủ và cầu kỳ hơn bao gồm những món ăn mặn được chế biến thơm ngon. Những lễ vật có trên mâm cúng sẽ tượng trưng cho những thành quả mà gia chủ đã dạt được trong năm vừa qua cũng như thể hiện lòng thành của bậc làm con cháu đối với ông bà tổ tiên. Tùy vào những văn hóa vùng miền khác nhau mà mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà cũng có sự khác nhau ít hay nhiều.

Đối với người dân Hà Nội thì mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà gồm “bón bát sáu đĩa”:

Các bát trên mâm cỗ gồm:

+ Một bát bóng nấu với chân tẩy và nước dùng gà

+ Một bát miến nấu lòng gà.

+ Một bát măng khô ninh thịt lợn.

Các đĩa gồm có:

+  Đĩa gà luộc

+  Đĩa nem

+  Đĩa giò xào, giò lụa

 + Đĩa xôi gấc

+ Đĩa nộm

• Món ngọt và chay

Đối với món ngọt và chay, gia chủ cần chuẩn bị: 1 mâm ngũ quả, tiền vàng mã, trầu cau, rượu, trà, đèn, nến và bánh chưng. Tùy theo văn hóa của từng vùng miền có thể thay thế bánh chưng bằng các loại bánh khác.

3. Cúng giao thừa như thế nào cho đúng?

Nên cúng giao thừa vào đúng thời khác chuyển giao giữa năm cũ và năm mới

Bên cạnh ý nghĩa trừ tịch, lễ cúng giao thừa còn mang ý nghĩa kết thúc một năm cũ để chào đón một năm mới đang về. Vì vậy, lễ cúng giao thừa cần phải cúng vào đúng thời khắc chuyển gia từ năm cũ sang năm mới, tức là đúng 12 giờ đêm để chào đón một năm mới đầy may mắn và tài lộc.

Hoặc bạn cũng có thể cúng giao thừa muộn hơn vài phút sau thời điểm 12 giờ đêm nhưng tuyệt đối không được cúng vào thời điểm trước 12 giờ đêm bởi đó vẫn còn là một năm cũ.

4. Bài khấn cúng giao thừa

Bên cạnh việc chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa đầy đủ thì các gia chủ cũng cần chuẩn bị một bài văn khấm đúng để cầu cho một năm mới đầy may mắn, sức khỏe và tài lộc.

– Văn khấn lễ giao thừa ngoài trời

Nam mô A di đà Phật (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần

Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển: Lỗ Vương Hành Khiển, Ngũ Nhạc chi Thần

Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

Nay là phút Giao thừa năm Đinh Dậu và năm Mậu Tuất.

Chúng con là:…….

Ngụ tại:…………….

Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.

Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy).

– Văn khấn lễ giao thừa trong nhà